Yağ Çıkarma Yöntemleri
BUHAR DAMITMASI
Bitkilerin yağlarını ayrıştırmada kullanılan en yaygın yöntem buhar damıtmasıdır. Yağı ayrıştırılacak bitki paslanmaz çelikten geniş bir kaba konulur ve kabın içine buhar verilir. Bitkinin aromatik molekülleri açığa çıkarak buharlaşır ve buharlaşan bitki bileşenleri yoğunlaştırma kabına geçer. Buhar soğuk su ile soğutularak aromatik sıvı hale gelir. Yoğunlaştırma kabında toplanan su ve yağ birbirine karışmadığından yağ kolayca sudan ayrıştırılır.
CO2 ÖZÜTLEMESİ
Yağ çıkarmada CO2 çözücü olarak kullanıldığında yağın bileşenleri ısıtılmış su ya da buhar kullanımına göre ısıdan zarar görmez ve çıkan özüt bitkinin kimyasal yapısına çok yakındır. CO2 nefes verdiğimizde ortaya çıkan, bitkilerin büyümesi için gerekli olan renksiz, kokusuz bir gazdır ve bu yüzden de bu süreçte bitkiye zarar vermez. CO2 karbondioksit basınç ile sıvı hale getirilir ve bitkinin olduğu hazneye pompalanır. Gazın sıvı özelliklerinden dolayı CO2 doğal bitkide çözücü olarak davranır ve yağ, pigment, reçine gibi diğer maddeleri bitkiden çekip çıkarır. Böylece esans yağ sıvı CO2’in içinde çözünür. CO2 doğal basıncına döndürüldüğünde gaz haline buharlaşır ve esans yağı ayrışır.
ÇÖZÜCÜYLE ÖZÜTLEME(CO2 özütlemesi, Maserasyon, Enflauraj)
Çözücüyle yağ ayrıştırma yöntemi CO2 özütlemesi, maserasyon ve enflauraj yöntemlerinin genel adıdır. Çok az miktarda esans yağ içeren, reçineli bitkilerde ya da buharlı damıtmadan kaynaklanan basınca ve baskıya dayanamayacak narin aromalar için kullanılır. Bitkiden uçucu yağları çıkarmak için heksan ve etanol gibi gıda sınıfı çözücüler kullanılır. Çözücü kullanarak ayrıştırılan esans yağlar diğer tüm yöntemlere göre daha güzel bir koku verir ve çözücüyle etkileşime giren bitki mum gibi katı bir aromatik ürün verir. Bu katı ürün alkolle karıştırıldığında yağ partikülleri ortaya çıkar. Kullanılan kimyasallar yağın içinde kalır, ayrıştırılmaz. Bu yağlar parfüm endüstrisinde ya da aromaterapi için kullanılır.
ENFLAURAJ
Enflauraj yağ kullanılarak esans yağı ayrıştırmanın en eski yöntemlerinden biridir ama günümüzde pek kullanılmaz. Arıtılmış ve kokusuz sebze ya da hayvan yağı cam tabaklara dağıtılır ve oturması için beklenir. Taze çiçek yaprakları ya da tüm çiçekler yağ tabakasının üzerine yerleştirilerek preslenir. Kullanılan çiçeğe göre 1-2 gün ya da 2 hafta kadar oturması için beklenir. Bu sürede çiçeğin kokusu yağa geçer. Kuruyan yapraklar yenilenir ve yağ istenen doygunluğa gelene kadar süreç tekrarlanır. Kullanılan yağ ile botanik özütü (yağ sabun yapımında kullanılır) ayırmak için alkol kullanılır. Alkol bu karışımdan buharlaştığında, geriye “öz” kalır. Bitkiye bağlı olarak sıcak enflauraj yapılması gerekirse aynı işlem yağ ısıtılarak yapılır.
MASERASYON
Maserasyon ile üretilen yağlara aynı zamanda demlenmiş yağ da denir. Bu yöntem bitkinin esansını yağa hapsetmede damıtma işleminden daha iyidir çünkü daha ağır ve geniş bitki moleküllerini tutabilir. Bu şekilde ortaya çıkan üründe bitkinin değerli bileşenleri daha çok hapsedilir. Bu işlem için ideal olan bitkinin biçilmiş ve kuru halde olmasıdır çünkü en ufak bir bitki nemi, yağın küflenmesine ve mikrobik gelişmeye yol açacaktır. Maserasyon süreci tamamlandığında çıkan yağ muhtemelen renk değiştirir. Son ürün filtrelenerek bitkiden ayrılmalı ve soğuk ve kuru bir şekilde saklanmak üzere hava geçirmez bir kaba alınmalıdır. Maserasyon ile üretilmiş bir yağ bozulduğunda bulanıklaşır ve küflenip kötü kokabilir. Maserasyon ile üretilmiş yağların %5-10’u kozmetiklerde “aktif botanik” olarak kullanılır. Eğer büyük miktarda kullanılırsa temel yağ yerine geçebilir.
SOĞUK SIKIM
Bu yöntem özellikle turunçgiller için kullanılır. Meyve bütün olarak kabuğunun altında yer alan esans yağ keseciklerini parçalayan bir makineye yerleştirilerek suyunu ve yağını çıkarmak için preslenir. Esans yağ ve pigmentler makinenin toplama alanına akar. Ortaya çıkan yağ ve suyu, meyveden kalan katı maddelerden ayırmak için merkezkaç kuvveti uygulanır. Yağ, sıvı tabakadan ayrılır ve başka bir kaba alınır.
SU DAMITMASI
Su damıtması portakal çiçeği ve gül gibi narin çiçeklerin yağlarının çıkarılması için kullanılır. Narin çiçekler damıtma sürecinde buharla karşılaşırsa birbirine yapışır, bu yüzden en etkili ayrıştırma yöntemi bitkiyi saf kaynayan suya daldırmaktır. Su, ayrıştırılmış yağı aşırı ısınmadan korur. Yoğunlaşan sıvılar soğur ve birbirinden ayrılır. Geriye kalan ve bazen kokulu olabilen suya; hidrolat, hidrosol, bitkisel su, esans suyu, çiçek suyu ya da bitkisel damıtılmış su adı verilir.
Uçucu yağlar, sağlık ve zindelik için doğal bir çözüm olabilir. Uçucu yağları ve faydalarını Arotolia ile keşfedin. Çeşitli uçucu yağlar kategorimizi inceleyin.
Biberiye uçucu yağı aromaterapi, cilt bakımı ve saç bakımında kullanılarak sağlık ve güzellik rutinlerine doğal dokunuşu Arotolia kalitesiyle ile keşfedin!
Kaynak: https://www.newdirectionsaromatics.com/blog/articles/how-essential-oils-are-made.html
