Alzaymır Ve Aromaterapi
‘’Alzheimer hastalığı hafıza, düşünme ve davranışlarda problemlere neden olan bir demans
türüdür. Semptomlar genellikle yavaş gelişir ve zamanla daha da kötüleşerek günlük
aktiviteleri yapamayacak hale gelebilir. Yaşlılık ve demans mental foksiyonlarda kötüleşmeye
neden olur. Yaşlılarda mental durumdaki bu bozulmaya ‘senil demans’ denir.’’
Japonya gibi yüksek yaşam beklentisine sahip ülkelerde bile senil demans hastaları giderek
artmaktadır. Demans için koruyucu hekimlik giderek daha önemli bir hâle gelirken ilaç
kullanımına ek olarak çeşitli tamamlayıcı tedavilerden de yararlanılmaya başlandı.
Tamamlayıcı tedavilerden biri aromaterapidir. Aromaterapide aromatik bitkilerden elde
edilen uçucu yağlar genel sağlığı desteklemek ve varolan semptomları yönetmek için
kullanılır. Koku molekülleri burundan koku alma epiteline ulaşır. Buradan sinirler yoluyla
limbik sisteme kadar iletilir. Limbik sistem tarafından hipotalamusa bilgi gönderilir böylece
otonom sinisr sistemi ve iç salgı bezleri uyarılarak vücudun fiziksel ve ruhsal tepkiler
vermesine neden olur. Kimi raporlar alzaymır hastalarda koku alma duyusunun azaldığı öne
sürülse de, koku yoluyla sinirlerin uyarılarak yeniden doğmasının mümkün olduğu da
gösterilmiştir. Koku duyusunun ulaştığı hipokampus ve amigdala limbik sistemin önemli
parçalarıdır ve bunlar demansın başlıca semptomu olan bilişsel bozukluklarla çok güçlü bir
şekilde ilişkilidir. Ayrıca alzaymırın erken evrelerinde beynin limbik sisteminden uyarı alan
bazı bölgelerde nörofibriler yumaklar gözlenir. Beyin hücrelerinde yüksek miktarda bulunan
tau proteinlerinin yapısının bozulması bu yumakların oluşumuna neden olur. Bu yumaklar,
bulundukları yolları tıkayarak hücresel olayların gerçekleşmesine engel olurlar. İlgili
bölgelerde oluşan nörofibril yumaklar koku almanın alzaymır ile yakından ilişkili olduğunu
destekler.
Aromaterapinin alzaymır üzerindeki etkilerini değerlendirmek üzere Japonya’da yapılan bir
araştırmada katılımcıların bilişsel işlev ve demans seviyesi objektif ölçekler yardımıyla
değerlendirildi. Aromaterapi uygulamasında konsantrasyon ile hafızayı arttırmak ve
depresyonu hafifletmek için biberiye-limon yağı ile parasempatik sinir sistemini harekete
geçirerek sinirleri yatıştıran lavanta-portakal yağı birlikte verilmiştir. Araştırma devam
ederken aromaterapi alan alzaymırlı katılımcıların bilişsel işlevlerinde iyileşme gözlendi ve
aromaterapi kullanımı daha ayrıntılı incelenmeye başlandı. Araştırma 28 günlük 3’er
periyottan oluşuyordu. Hastalar önce 28 günlük bir kontrol ve gözlem süreci geçirdiler.
Aromaterapi seansları 28 gün sürdü ardından aromaterapinin kalıcılığını değerlendirmek için
28 günlük bir arınma süredi de dahil edildi. Kontrol ve arınma süreçlerinde hastalar herhangi
bir aromaterapi tedavisi almadı. Aromaterapi sürecinde ise sabahları biberiye-limon
akşamları ise lavanta-portakal aromaterapisi aldılar. Hastalar her yedi günde bir belirlenen
ölçekleri (FAST, HDS-R, TDAS) doldurarak değerlendirmeye alındı. Toplanan tüm veriler çeşitli
yazılımlar aracılığıyla analiz edildi. Sonuçlara göre aromaterapiden sonra orta dereceli
alzaymır hastalarının bilişsel işlevlerinde gelişmeler oluşmuştu. Ayrıca hastaların soyut ve
kavramsal düşünce geliştirme yeteneklerinde de ilerleme bulundu. Ek olarak araştırmacılar
kullanılan yağ miktarının kontorllü ölçüde arttırılmasının sonuçları olumlu anlamda
etkileyebileceğini söylüyor.
KAYNAK
Effect of aromatherapy on patients with Alzheimer's disease, Wiley Online Library, 2010
https://www.synlab.com.tr/Alzheimer
