Dental Anksiyete Ve Aromaterapi
Diş kliniklerinin bekleme odalarında hastaların en sık hissettiği duygu kaygıdır. Hatta bu öyle
çok karşılaşılan bir durumdur diş hekimliği prosedürlerine ‘’dental anksiyete’’ olarak girmiştir.
Dental anksiyete buna göre ‘’önleyici bakım ve terapi için diş hekimini ziyaret etmenin
anormal korkusu’’ olarak tanımlanıyor ve fizyolojik, bilişsel veya davranışsal sonuçlara sebep
olabiliyor. Dental anksiyete, hastalar kadar hekimleri de etkileyen bir süreçtir. Birçok yayında
dental anksiyeteyi yönetmenin diş hekimleri için en zor görevlerden biri olduğu ileri
sürülüyor. Bu süreci hem farmakolojik hem de farmakolojik olmayan yöntemlerle yönetmek
mümkündür. Farmakolojik yöntemler arasında genel anestezi veya bilinçli sedasyon
(hastanın bilinci açıkken oluşturulan uyuşukluk hali) bulunuyor. Bu yöntemler fazlasıyla işe
yarar fakat bazı getirileri vardır. Sedasyon ve anestezi bu alanda uzman biri tarafından yapılır
yani ek donanım gerektirir. Hastalarda ise yorgunluk, kafa karışıklığı ve huzursuzluk gibi yan
etkilere sebep olabilir.
Dental anksiyeteyi gidermenin bir diğer yolu farmakolojik olmayan yöntemlere başvurmaktır.
Tüm dünyada bu tamamlayıcı tedavilerin kullanımında önemli oranda bir artış yaşanıyor.
Aromaterapi, uzun zamandır anksiyete tedavisi için kullanılan farmakolojik olmayan
stratejilerden biridir. Esansiyel yağlar, koku reseptörlerini uyararak beyne ulaşır böylece
anksiyete semptomlarının giderilmesi için iyileştirici bir etki sağlar. Tercih edilmesinin en
önemli sebeplerinden biri yan etkilerden arınmış olmasıdır.
Lavanta, kaygı giderici ve rahatlatıcı aroması olan bir bitkidir. Lavantanın muayene kaygısı
üzerindeki olumlu etkilerinin doğrulandığı pek çok çalışma mevcuttur. Fakat özellikle dental
anksiyete üzerindeki çalışmaların yetersiz olduğunu fark eden araştırmacılar 2016 yılında
aromaterapinin dental anksiyete üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla bir araştırma
başlattılar.
Bu çalışmaya 18-60 yaş grubunda ilk kez diş polikliniklerine başvuran hastalar katıldı. Hastalar
aromaterapi grubu ve kontrol grubu olmak üzere rastgele iki gruba ayrıldı. Aromaterapi
grubuna lavanta uçucu yağı ile seans yapılırken kontrol grubunda sadece su kullanıldı.
Aromaterapi seanslarına başlamadan önce ve sonra hastalar, bekleme odalarında 15 dakika
beklediler. Ardından kaygı derecelerini belirleyen envanterleri doldurdular. (Modifiye Dental
Anksiyete Ölçeği) Ayrıca hastaların yaş, cinsiyet, sigara kullanımı gibi demografik verileri de
toplandı. Tüm veriler bilgisayar programlarında analiz edildi.
Lavanta seansına maruz kalan hastaların kaygı derecelerinde önemli bir düşüş yaşandı. Bu
gözlem, doğal uçucu yağların yatıştırıcı özellikleriyle ilgili fikri doğruladı. Ayrıca araştırma,
zaman içinde aromaterapinin diş kliniklerinde kullanımın artmasına önemli ölçüde katkıda
bulundu. Aromaterapi müdahlesi dental anksiyetenin hafiflemesinde kullanılan düşük
maliyetli, basit ve yan etkisiz bir seçenektir.
KAYNAK
Journal of Indian Association of Public Health Dentistry- Effect of Aromatherapy on dental
patient anxiety: A randomized controlled trial
