DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HAFIZANIN LEZZETLİ ÇÖZÜMÜ: BİBERİYE YAĞI

Geçmiş çağlardan günümüze uzanan süreçte modernleşen insanlık birçok açıdan gelişme
gösterse de kaybettiği ve yerine koyamadığı bir şeyi var: dikkati! Dikkat; odaklanabilme,
görsel ve sayısal hafıza gibi birkaç parametreden oluşur. Günümüz dünyasında dikkat
etksikliği veya hiperaktivite bozukluğu yaşayan çocukların yanı sıra Alzheimer gibi hafıza
problemlerine yol açan hastalıkla sahip yetişkinlerin sayısı da giderek artmaktadır.
Farklı yaş grupları ve popülasyonlar için yan etkiye neden olmayan ulaşılabilir, hızlı ve etkili
bir tedavi yöntemi olarak aromaterapi bu eksikliğin giderilmesini sağlayan başlıca
tekniklerdendir. Geçmişte insanlar pek çok uçucu yağı deneme yanıma yöntemi ve gözlemler
ile herhangi bir bilimsel kanıt olmaksızın kullandılar. Bu yağlardan yaygın olarak
kullanılanlardan biri biberiye idi. Zamanla biberiye yağının sinir sistemi üzerindeki etkileri
kanıtlandı. Otonom sinir sisteminin objektif göstergeleri vücut ısısı, kalp atış hızı, solunum
hızı ve kan basıncıdır. Aromaterapi seanslarından önce ve sonra katılımcıların bu verileri
değerlendirilerek elde edilen sonuçlar biberiye esansiyel yağının beyin dalgası aktivitesi
üzerinde uyarıcı etkilerini gösteriyordu. Bir başka çalışmada ileri yaşlı ve bazıları Alzheimer
hastalığından muzdarip katılımcılarda aromaterapinin etkileri incelendi. 28 gün boyunca
sabah akşam belirlenen yağlarla inhalasyon seanslarını alan katılımcıların bilişsel indeksleri
üzerinde olumlu bir etki gözlendi. Bunun dışında biberiye özünün farklı dozlarının öğrenme
ve görsel hafıza üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar da bulunuyor. Bu çalışma,
aromaterapi seanslarının hipakampusta (beynin kısa süreli belleğin uzun süreli belleğe
geçişinden sorumlu olan bölgesi) nöronların hayatta kalması üzerindeki etkilerini inceliyordu.
Sonuçlara göre belirlenen dozda biberiye ekstresi, hafızadan bilgi geri kazanımına katkıda
bulunuyordu! Hatta küçük dozlarda biberiyenin yemeklerde kullanımının da olumlu
etkilerinin olduğu belirlendi.
2017’de Ukrayna’da biberiye uçucu yağının kısa vadeli görüntü ve sayısal hafızası üzerindeki
etkisinin araştırıldı. Fakat araştırmacılar yayınlarında sonuçları açıklamadan önce ilginç bir
noktaya dikkat çekiyordu. Uçucu yağlara yönelik tercihlerin cinsiyet ve etnik kökenle ilgili
olabileceğine dair kanıtlar vardı. Bir çalışmada İspanyol ve Latin Amerikalı ortaokul
öğrencileri arasında uçucu yağların çekiciliği değerlendiriliyor. Çalışmanın sonuçları, portakal
uçucu yağının solunmasının kızlarda mutlulukla ilişkili olduğunu gösterdi. Ayrıca, İspanyol
kızlar portakal uçucu yağının kokusunun Latin Amerikalı kızlardan daha sık yatıştırıcı
olduğunu düşünüyorlardı. Öte yandan, Latin Amerikalı erkekler nane kokusunu İspanyol
öğrencilerden daha sık "enerjik" olarak tanımlıyorlardı. İşte bu noktada araştırmacılar çok
ırklı bir devlet olan Ukrayna’nın tat duyarlılığının çok çeşitli ve kendine özgü olduğunu
belirtiyorlardı.
Araştırmaları biberiye uçucu yağının, modern Ukrayna şehirlerinde yaşayan ortaokul
öğrencilerinin kısa süreli görüntü ve sayısal bellek özelliklerine etkisini inceliyordu.
Katılımcılar rastgele iki gruba ayrıldı. Bir grup biberiye uçucu yağının püskürtüldüğü havayı
solurken öteki grup herhangi bir uçucu yağ solumadı. Öğrenciler, odadaki uçucu yağın
aromalarının varlığı hakkında bilgilendirilmedi. Görsel ve sayısal hafızayı test etmek için iki
farklı görev tanımladılar. Görsel hafıza için katılımcılara 20 saniye süreyle 16 resimli bir tablo
gösterildi. Görev, 20 saniye boyunca olabildiğince çok görüntüyü hatırlamaktı. Sayısal hafıza
için ise katılımcılara görsel yerine çift haneli sayılar gösterildi. Görev yine olabildiğince çok
sayıyı hatırlamaktı. Toplanan tüm sonuçlar sanal ortamda istatistik programları ile analiz
edildi. Sonuçlar biberiye aromasını soluyan grubun kısa süreli belleğinin üretkenliğinde
anlamlı ve olumlu bir fark olduğunu gösteriyordu. Biberiye uçucu yağının solunması hem
görüntü belleğini önemli ölçüde arttırırken hem de sayıların ezberlenmesine katkıda
bulunmuştu.
Görsel ve sayısal hafıza, dikkati oluşturan ve odaklanma süresine katkıda bulunan önemli iki
parçadır. İlaçların sentetik bileşenlerinin yan etkilerini taşımayan bu aromatik çözümler
insandan bir şey daha almadan onu iyileştirebilen kullanım kolaylığı, güvenliği ve düşük
maliyetiyle bir dizi avantaja sahip önemli bir yaklaşımdır.

KAYNAK
The essential oil of rosemary and its effect on the human image and numerical short-term
memory – Egyprian Journal of Basic and Applied Sciences, 2017