Doğum Sancıları Ve Aromaterapi
Doğum her ne kadar tarifsiz bir süreç olsa da anneye ciddi acı deneyimleri yaşatır. Bu acı
deneyimlerini hafifletmek için iki çeşit genel yaklaşım izlenmektedir: farmakolojik ve
farmakolojik olmayan yaklaşımlar. Farmakolojik yaklaşımlar ilaçlarla ilgilenirken, farmakolojik
olmayan yaklaşımlar gevşeme, nefes alma teknikleri, masaj, müzik gibi tekniklerle ilgilenir.
Farmakolojik olmayan yaklaşımlardan biri de aromaterapidir! 2013 yılında Hindistan’da 60
anne ile aromaterapinin doğum sancıları üzerindeki etkilerinin incelendiği bir çalışma yapıldı.
Çalışmaya dahil edilen anneler 18-35 yaş aralığındaydı ve herhangi bir gebelik riski
taşımıyordu. Tüm katılımcılar gebeliğinin 37 ila 41’inci haftasındaydılar. Katılımcılar her
grupta 30 kişi olacak şekilde ikiye ayrıldı. Bir gruba lavanta yağı ile aromaterapi masajı
uygulanırken (deney grubu) diğer gruba yalnızca masaj uygulandı (kontrol grubu).
Masaj, deney grubundaki tüm kadınlara araştırmacı tarafından lateral pozisyonda (yan yatış)
yapıldı. Deney grubuna sırt masajı, latent fazda (rahim ağzı genişliği 3-4 cm), aktif fazda (5-7
cm) ve geçiş döneminde (8-10 cm) orta itme şiddetinde ve ritmik modda yapıldı. Daha sonra
katılımcılardan masaj öncesi ve sonrası ağrı düzeylerini kendilerinin değerlendirmeleri
istendi. Böylece aromaterapinin ağrı yoğunluğunu azaltmak, kasılmaları takip ederek doğum
mekanizmasını kolaylaştırmak ve doğum süresini kısaltmak üzerindeki etkileri araştırıldı.
Kontrol grubundaysa aromasız masaj uygulandı. Her iki grupta da doğum eyleminin aktif
fazından bebek tamamen çıkana kadar bulgular kaydedildi. Tüm katılımcılar çalışmayı
tamamladı ve tüm müdahaleler eksiksiz takip edildi. Elde edilen bulgular istatistiksel olarak
analiz edildi. Aromaterapi yani deney grubu için elde edilen ortalama ağrı skoru kontrol
grubuna kıyasla azaldı. Doğum eyleminin süresi de doğumun birince ve ikinci evresinde
deney grubunda ciddi bir azalma gösterdi. Her iki gruptaki kadınlarda da doğum sonu
kanama olmadı. Ayrıca yapılan bireysel incelemeler aromaterapi grubundaki kadınların
ağrının giderilmesinden memnun olduğunu ve sezaryenin azaldığını gösterdi.
Bu çalışma daha önce yapılan aromaterapinin doğum sırasında ağrı ve korku üzerinde olumlu
etkilere neden olduğu (Chang,2000) ve aromaterapinin doğum sırasında ağrı, bulantı ve
kusmayı hafifletip rahim kasılmalarını güçlendirdiği (Burns,2000) araştırmalarını da destekler
niteliktedir. Doğum sırasında yaşanan ağrının derecesi, rahim kasılmalarının sıklığı,
yoğunluğu ve süresi ile ilgilidir. Şiddetli ağrı, hiperventilasyona (olması gerekenden çok daha
hızlı veya çok daha derin nefes alma durumu) neden olabilir, kalp debisini ve maternal
katekolamin (hormon) salgısını artırarak uteroplasental daralma riski taşır. Bu, annede ve
bebekte istenmeyen komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle doğum sırasında yeterli
destek ve bakım çok önemlidir. Lavantanın bileşenlerinden biri olan linalool asetatın
sakinleştirici bir etkiye sebep olması masajın etkili olmasında kilit rol üstleniyordu.
Doğumun ilk evresinin uzaması sezaryen veya yardımlı vajinal doğumun (örneğin vakum
çıkarıcı kullanılması) nedenlerinden biridir. Doğum süresi fazlaca uzarsa bebekte hipoksiye
(oksijen yetmezliği) neden olabilir. Ayrıca anneyi de korkuya sürükleyebilir. Doğum korkusu
anne ile doğum personeli arasındaki iletişimi zorlaştırabilir. Bu iletişim klinik kararların en
doğru şekilde alınmasında çok önemlidir. Bu çalışmada araştırmacı her iki grupta da sürekli
yatak başında bekleyerek anneye duygusal bir destek de sağladı. Olabildiğince güçlü ve
hassas bir iletişim kurmaya çalışarak anneden en net verilerin toplanmasına katkıda bulundu.
Farklı ülkelerdeki benzer çalışmalar, aromalı masaj terapisinin doğum sırasında yeni ve etkili
bir yöntem olarak tanıtılabileceğini belirtiyorlar.
Araştırmanın bulguları doğum sırasında farmakolojik olmayan yönetimle ilgili araştırmalarla
ilgili mevcut literatüre bilgi ekledi. Farmakolojik olmayan aromaterapi masajı müdahalesi
zararsız, anneye hitap eden, uygun maliyetli, uzun yıllar eğitim gerektirmeyen bir yöntem
olarak uygulanabilirliği gittikçe artan bir müdahaledir. Bu müdahale, sağlık bakımı
pratisyenleri tarafından anne bakımının ve doğum rutinlerinin bir parçası olarak kullanılabilir.
KAYNAK
Effectiveness of Aromatherapy in Reducing Labour Pain and Duration of Labour among
Primigravidas: A Pilot Study
