Ergenlik Çağındaki Strese Aromaterapi Müdahalesi
Ergenlik çağının kaçınılmaz problemi kuşkusuz strestir. Hem ergenlik çağının getirdiği
hormonal değişiklikler hem de çevresel faktörler bu stresi tetikler. Okul ortamında yüksek
başarı beklentisi, aile baskısı, arkadaşlık ilişkileri gibi durumlar çevresel faktörlerden
bazılarıdır. Çoğu zaman dış ortamdan kaynaklandığından ergenlerin çoğu bu stresle başa
çıkmakta zorlanır ve hem uzun hem kısa vadeli olumsuz sonuçlarla karşılaşabilirler.
Strese verilen yanıtın en uygun ölçütü otonom sinir sistemimizdir. Otonom sinir sistemi
sempatik ve parasempatik sinirlerden oluşur. Stres, HRV (kalp atış hızı değişkenliği) ile bu
sinirlerin aktivitelerinde değişime neden olur. Ayrıca HRV strese verilen yanıtın
değerlendirilmesi için kullanılan bir yöntem olan egzersiz stres stimülasyonunu (koşu bandı
kullanılarak ölçüm) için de kullanılan başarılı bir göstergedir.
Aromaterapi, uçucu yağlar aracılığıyla birçok semptoma iyi gelen bir çeşit tamamlayıcı
tedavidir. Daha önceki çalışmalar inhalasyon (soluma) yoluyla yapılan aromaterapinin
otonom sinir sistemini etkileyebildiğini göstermiştir. Bu etki; fiziksel, zihinsel ve duygusal
sağlığın aromaterapi ile geliştirilebileceğinin bir göstergesidir. Nisan 2021’de yayınlanan
oldukça güncel bir çalışma aromaterapinin ergenlerin stres seviyeleri üzerindeki etkisini
araştırmak için yukarıda bahsedilen yöntemden faydalandı. Farklı stres seviyelerine sahip
ergenlerde aromaterapinin otonom sinir sistemi aktivitesine etkisi katılımcılar bir koşu bandı
etkisinden önce ve sonra kaydedilen verilere göre değerlendirildi.
Araştırmanın uygulama aşamaları kontrol (uçucu yağ olmadan), saf uçucu yağ (sandal ağacı
yağı ile) ve harmanlanmış uçucu yağ (sandal ağacı ve lavanta karışımı ile) grubu olarak üç
gruba ayrıldı. Böylece elde edilen veriler kıyaslanabilecekti. Her bir katılımcı farklı
sıralamalarla bu seanslara dahil oldu. Uygulamanın akışı ise öncelikle 15 dakika oturarak
dinlenmeyi ardından HRV ölçümlerini daha sonra bir koşu bandı üzerinde eğimsiz olarak ve
normal yürüme hızında yürümelerini ve HRV ölçümlerini içeriyordu. Daha sonra katılımcıların
15 dakika dinlenilmesi istendi ve bu esnada bulundukları seansa göre sandal veya sandallavanta
aromaterapisi aldılar. Son olarak aromaterapi seansından sonra HRV ölçümleri
yapıldı. Bu ölçümler dışında katılımcıları daha iyi tanımak ve stres seviyelerini
değerlendirmek için demografik anketler ve stres envanterleri kullanıldı. Süreç
tamamlandıktan ve toplanan tüm veriler analiz edildikten sonra sandal-lavanta karışımının
otonom sinir sistemini düzenleyerek stresin giderilmesine yardımcı olduğu görüldü. Bu
düzenleme sempatik sinir sistemi aktivitesinde azama, parasempatik sinir sistemi
aktivitesinde ise artma şeklindeydi. Bu da uçucu yağ aromaterapisine bağlı rahatlamanın
kanıtıydı. Ayrıca bu uçucu yağ karışımı kalp atış hızı değişkenliğinin alt parametrelerinden biri
olan HF oranını arttırdı bu sonuç ise sandal-lavanta aromaterapisinin duygusal stresi
hafifletmede etkinliği olduğunu göstermektedir. Bu da ergenlerin yaşadığı duygu değişimleri
ve hassaslık için oldukça verimli bir çözümdür.
Lavanta aromaterapisi alan grubun stres seviyelerinde, sandal-lavanta aromaterapisi alan
gruba kıyasla daha az düşüş gözlemlendi. Hem sandal ağacı hem de lavanta uçucu yağı
gevşeme ve sakinlik hissini teşvik etse de uçucu yağlar bir araya geldiklerinde sinerji
oluşturup etkinliklerini arttırırlar. Hangi uçucu yağların beraber kullanılacağını belirlemek de
oldukça önemlidir. Araştırma, sandal ve lavantanın beraber kullanıldığında konu üzerindeki
avantajını belirleyerek prosedüre yeni bir katkı sağladı.
KAYNAK
Effect of aromatherapy on autonomic nervous system regulation with treadmill exerciseinduced
stress among adolescents, April 2021
