Göz Ameliyatı (Vitrektomi) Sonrası Ağrı Yönetimi: Aromaterapi Masajının Etkileri
Vitrektomi operasyonu çeşitli göz problemleri için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Gözün
içi onun bir bütün olarak kalmasını sağlayan vitreus denilen bir madde ile doludur. Vitrektomi
operasyonlarında viterus boşaltılır ve retinaya ulaşılır. Daha sonra göz viterus yerine hümör
aköz denilen göz içi sıvı ile doldurulur. Bu nedenle vitrektomi uygulanan retinal problemlere
bağlı göz ameliyatlarından sonra hastaların birkaç gün yüz üstü yatması gerekir. Bu yatış
pozisyonu hastalar için hem fiziksel hem de psikolojik bir zorluktur. Uzun süre yüz üstü yatan
hastalar omuz, sırt, bel, boyun ve kol ağrısı yaşarlar. Çoğu hasta gözleri için kritik olan bu
yatış pozisyonuna yeteri kadar uyum sağlayamaz. Çeşitli yastıklar, yataklar, gözlükler
kullanılsa da hastalara rahatsızlık hissi veren bu yüz üstü yatışı mümkün kılmak için yardımcı
bir müdahaleye ihtiyaç vardır.
Aromaterapi, uygulama alanı oldukça geniş olan tamamlayıcı bir tedavi yöntemidir. Uçucu
yağların soluma veya masaj yoluyla uygulanması ile hem fiziksel hem de psikolojik
semptomları hafifletme etkisine sahiptir. Araştırmacılar aromaterapi masajının ilaç kullanımı
gerektirmediği gibi çeşitli karmaşık yöntemler içermeden etkili bir yöntem olduğundan
vitrektomi sonrası yatış pozisyonunun yükünü hafifletebilecek etkili bir müdahale
olabileceğini düşündü. Bu önermenin doğrulunu test etmek için bir araştırma tasarlandı.
Çalışma Japonya’nın Tokyo şehrindeki bir hastanede gerçekleştirildi. Katılımcıları uçucu yağ
ile aromaterapi masajı, uçucu yağ içermeyen yağlı masaj ve hiçbir yağ içermeyen kontrol
grubu olmak üzere üçe ayrıldı. Uçucu yağlarla aromaterapi masajı ve standart yağlarla
geleneksel masaj 10 dakika sürdü. Aromaterapide kullanılan uçucu yağlar, üzüm çekirdeği
yağının içinde (taşıyıcı yağ) okaliptüs ve limon esansiyel yağlarının karışımından oluşuyordu.
Hastaların başının hareket etmemesi gerektiğinden boyun bölgesine çok kısa müdahale
edildi. Geleneksel masajda ise sadece üzüm çekirdeği yağı kullanıldı. Kontrol grubu ise
herhangi bir masaj uygulaması almadı. Hastaların ağrı seviyelerini değerlendirmek için çeşitli
ölçekler kullanıldı. Tüm seanslardan önce ve sonra bu ölçekler yardımıyla veriler toplandı.
Sonuçlar fiziksel ağrıda iki çeşit değişiklik olduğunu gösteriyordu. Bunlar kısa vadeli ve uzun
vadeli değişikliklerdi. Kısa vadeli değişiklik, aromaterapi masajının aynı günkü etkilerini ifade
ediyordu. Müdahale öncesi sabah 09.00’daki ağrı skoru müdahale sonrası aynı gün saat
11.00’da düşüş gösteriyordu. Hem aromaterapi masajında hem de geleneksel masajda kısa
vadeli etkiler gözlemlendi. Bu bulgu, aromaterapinin kısa vadeli etkilerinin, uçucu yağların
terapötik etkilerinden değil fiziksel masajın etkilerinden kaynaklandığı göstermektedir. Fakat
masajın uzun vadeli etkileri kıyaslandığında aromaterapi masajının etkinliği geleneksel
masaja göre daha fazlaydı. Kontrol grubundan hiçbir masaj seansı almayan hastaların ağrıları
giderek arttı.
Vitrektomi sonrası uzun süreli yüz üstü yatış oldukça zor ve ağrılı bir süreçtir. Destekleyici
yastık ve yataklar bu ağrının giderilmesi için yeterli değildir. Yağlı masajın bu problemin
hafifletilmesinde etkileri bu çalışmayla ispatlanmıştır. Ek olarak aromaterapi masajın uzun
vadeli etki gösterdiğinden avantaj sağlamaktadır. Ağrıyla ilgili daha önceki çalışmalar
aromaterapi masajının psikolojik etkilerini de göstermiştir. Bu nedenle aromaterapi masajı,
retinal problemlere bağlı vitrektomi ameliyatlarından sonra yüz üstü yatmaktan kaynaklı
ağrının yönetilmesinde kullanılabilecek uzun vadeli etkilere sahip avantajlı bir hemşirelik
uygulamasıdır.
KAYNAK
Effects of Aromatherapy Massage on Face-Down Posture-Related Pain After Vitrectomy: A
Randomized Controlled Trial, Pain Management Nursing, 2014
drozguryasar.com/vitrektomi
